Utrata statusu PGK a dokumentacja cen transferowych – musi być czy nie?

Znowelizowane przepisy w zakresie funkcjonowania podatkowych grup kapitałowych budzą wiele wątpliwości w zakresie tego, czy podatnicy muszą sporządzać dokumentacje cen transferowych w momencie utracenia statusu podatkowej grupy kapitałowej, za okres jej funkcjonowania. Podatkowa grupa kapitałowa stanowi specjalną instytucję prawa podatkowego zdefiniowaną w Ustawie o CIT, stworzoną z myślą o podmiotach pozostających w związkach kapitałowych. PGK tworzona jest głównie w celu poprawy efektywności rozliczeń podatkowych podmiotów wchodzących w jej skład, poprzez bieżące kompensowanie dochodów i strat podatkowych spółek z grupy. Kolejną korzyścią wynikającą z zarejestrowania PGK jest fakt, że zgodnie z Ustawą o CIT, transakcje realizowane pomiędzy podmiotami tworzącymi PGK zwolnione są z obowiązku dokumentacyjnego. Pod względem technicznym, PGK w okresie jej obowiązywania postrzegana jest na gruncie podatku dochodowego jako jeden podatnik, gdzie dany podmiot w grupie (spółka dominująca) oblicza, pobiera i wpłaca podatek dochodowy w imieniu całej grupy. Oznacza to tym samym, że pozostałe spółki wchodzące w skład PGK, w okresie jej istnienia, tracą podmiotowość podatkową na gruncie Ustawy o CIT. Funkcjonowanie PGK obwarowane jest przy tym szeregiem warunków, o których mowa w art. 1a ust. 2 Ustawy o CIT, jakie spełnić muszą podmioty wchodzące w skład PGK, a sama umowa dotycząca PGK powinna trwać przez co najmniej 3 lata podatkowe. Co jednak w sytuacji, w której PGK naruszy chociażby 1 z warunków determinujących istnienie PGK przed końcem terminu jej obowiązywania? Wszelkie zmiany w stanie faktycznym czy prawnym, skutkujące naruszeniem warunków uznania PGK za podatnika podatku dochodowego, oznaczają, utratę statusu PGK. Co więcej, poczynając od 1 stycznia 2018 r., zgodnie z art. 1a ust. 10a-10c Ustawy o CIT, w momencie utraty statusu PGK, spółki wchodzące w jej skład zobowiązane są do rozliczenia podatku dochodowego (tj. do złożenia zeznań rocznych) w danym okresie (uzależnionym od czasu trwania PGK) tak, jakby PGK nigdy nie istniała. W praktyce oznacza to, że spółki wchodzące w skład PGK, po utracie statusu PGK, odzyskują podmiotowość podatkową na gruncie Ustawy o CIT ze skutkiem retroaktywnym, poczynając od roku utworzenia PGK. Jak powyższe uregulowania wpływają zatem na obowiązki dokumentacyjne w zakresie cen transferowych spółek wchodzących w skład PGK? Zasadniczo, jak już wspomniano, transakcje realizowane pomiędzy spółkami tworzącymi PGK są zwolnione z obowiązków dokumentacyjnych. Jednak, w przypadku utraty statusu PGK, podmiotowość podatkowa zostaje przywrócona spółkom z grupy retroaktywnie, co oznacza, że zasadniczo w każdym z roku obowiązywania PGK, spółki wchodzące w jej skład, na gruncie Ustawy o CIT, ponownie uznawane są za podatników podatku dochodowego. Jako że dokumentację cen transferowych sporządzają „podatnicy” wnioskować można, że powyższe uregulowania dotyczące konieczności składania zeznań rocznych odnosić się również mogą do obowiązków sprawozdawczych z zakresu cen transferowych. Ustawodawca wprowadzając od 1 stycznia 2018 r. powyższe regulacje nie doprecyzował ich skutków na gruncie cen transferowych w związku z czym, nie do końca wiadomym jest, czy obowiązek dokumentacyjny w momencie utraty statusu PGK będzie formalnie istniał czy nie. Mając na względzie fakt, że w ramach ewentualnej kontroli podatkowej organy będą badać zeznania roczne spółek wchodzących uprzednio w skład PGK, bezpiecznym wydaje się przygotowanie przez te spółki również kompletu dokumentacji cen transferowych już w momencie utraty statusu PGK. Powyższe ograniczy z pewnością ryzyko konieczności przygotowania całego kompletu dokumentacji (w zależności od lat, za które dokumentacje są przygotowywane, także z obowiązkowymi analizami porównawczymi) w terminie 7 dni (jeżeli organy uznają, że podatnik wchodzący uprzednio w skład PGK obwarowany jest jednak obowiązkami wynikającymi z przepisów o cenach transferowych).