7 ZMIAN VAT: Nowa matryca stawek VAT

Wprowadzenie od 1 lipca tzw. nowej matrycy stawek VAT oznacza zupełnie nowe brzmienie załączników nr 3 i nr 10 do ustawy o VAT, w których wskazano towary i usługi opodatkowane obniżonymi stawkami VAT (odpowiednio 8% i 5%). Zmiana polega na całkowitym odejściu od stosowania dla potrzeb stawki obniżonej dotychczasowej klasyfikacji towarów PKWiU 2008, na rzecz:

• CN (unijnej nomenklatury scalonej) – w odniesieniu do towarów,
• PKWiU 2015 – w odniesieniu do usług.

Jedynie dla potrzeb stosowania obowiązkowego split payment (załącznika nr 15 do ustawy o VAT) do końca 2020 r. zostanie utrzymana klasyfikacja PKWiU 2008.

Ponadto, od 1 lipca nowa instytucja Wiążącej Informacji Stawkowej (WIS) nabiera mocy ochronnej dla podatników. Przepisy dotyczące WIS weszły w życie od 1 listopada 2019 r., jednak do 30 czerwca nie można było skutecznie stosować wynikającej z nich ochrony. WIS to decyzja administracyjna wiążąco potwierdzająca prawidłowość stosowanych stawek VAT, również w odniesieniu do świadczeń kompleksowych.

Nowa matryca stawek VAT z założenia ma powodować łatwiejsze klasyfikowanie towarów i usług dla celów określenia ich właściwej stawki VAT. Przy okazji zmiany metody klasyfikacji może dojść do zmiany stawek VAT – zamierzonej lub niezamierzonej przez ustawodawcę.

Zmiany stawek, które ustawodawca celowo wprowadził dotyczą głównie branży spożywczej i obejmują przykładowo:

• owoce tropikalne i cytrusowe, niektóre orzechy jadalne – z 8% na 5%,
• pieczywo każdego rodzaju, włącznie z ciastkami – 5% (wcześniej były stosowane trzy stawki 5%, 8% i 23% w zależności od terminu przydatności do spożycia),
• zupy, buliony, żywność homogenizowana i dietetyczna – w tym również dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego – z 8% na 5%,
• musztarda, niektóre przyprawy przetworzone – z 23% na 5%,
• niektóre przyprawy nieprzetworzone – z 5% na 8%,
• homary i ośmiornice oraz inne skorupiaki, mięczaki i bezkręgowce wodne (m.in. kraby, langusty, krewetki, ostrygi, małże, ślimaki) – z 5% na 23%,
• lód – używany do celów spożywczych i innych celów chłodniczych – z 8% na 23%.

Część zmian w zakresie stawek VAT została już wprowadzona od 1 listopada 2019 r. w branży wydawniczej, np. 5% stawka VAT dla wydawnictw elektronicznych.

W ramach przygotowania do nowej matrycy stawek VAT podatnicy prowadzący sprzedaż towarów/usług objętych stawkami obniżonymi powinni przeprowadzić kompleksowy przegląd poszczególnych towarów i usług i dokonać ich „przeklasyfikowania” do odpowiednich grupowań wg nowych symboli (CN i PKWiU 2015). Ponadto, muszą oni wprowadzić do swoich systemów księgowych istotne zmiany – nowe numery CN/PKWiU 2015, a do nich przyporządkować także nowe stawki VAT.